Eilanden, eilanden en nog eens eilanden – sommige groot, bezaaid met schattige rode vissershuisjes en naaldbossen, andere niet meer dan een rots in zee met wat plukjes gras en een laagje mos. Welkom op de Finse Ålanden: een schitterende archipel in de Baltische Zee waar je al eilandhoppend op ontdekkingsreis gaat.

In de Baltische Zee, die Zweden en Finland van elkaar scheidt, liggen meer dan 20.000 eilandjes als confetti verspreid in het water. Het is alsof hier duizenden jaren geleden een Scandinavische god voorbijkwam, een grote hand kiezelstenen in het water smeet en vervolgens de natuur haar gang liet gaan. Verwacht dus geen mensenmassa’s, partyboten en schreeuwerige café’s: hier zijn de vissen, vogels en elanden de baas. Toch kun je hier geweldig vakantie vieren – zeker als je een actief, natuurliefhebbend type bent. En helemaal als je er altijd al van droomde oog in oog te staan met een eland! Die kunnen namelijk zwemmen als de beste en peddelen hier op hun gemakje van het ene eiland naar het andere.

Aland

Een stukje geschiedenis

De Åland-(spreek uit ‘Olland’) eilanden horen officieel bij Finland, maar de bewoners spreken Zweeds. Men heeft er een eigen vlag, eigen kentekenplaten en eigen postzegels. Dat zit zo: in het verleden werden de eilanden door Zweedse vissers bewoond. Tijdens een oorlog tussen Zweden en Rusland in de 18e eeuw, werd de eilandengroep grotendeels verwoest door de Russen. Later, toen Finland in Russische handen viel, werd Åland gedwongen deel uit te maken van Finland. Toen Finland in 1917 onafhankelijk werd, zocht het merendeel van de Ålanders weer aansluiting bij Zweden, maar Finland wilde deze strategische eilandengroep graag behouden. Na veel gesteggel werd besloten dat Åland een autonome status zou krijgen. Een ingewikkeld verhaal, maar gelukkig – en misschien juist daarom – zijn de Ålanders erin geslaagd hun markante identiteit te behouden.

Kleine vikingen

Van de 20.000 eilandjes die Åland rijk is, sommige niet groter dan een postzegel, hebben er zo’n 6.700 een naam en zijn er slechts een stuk of 60 bewoond. De archipel is verdeeld in 15 verschillende regio’s, met klinkende namen als Brändö, Eckerö en Lumparland. Van de bevolking woont 90% in Mariehamn. Dit beeldschone stadje ligt op één van de grotere eilanden en heeft twee grote attracties: het maritiem museum en de Pommern, een gigantische viermaster die in authentieke stijl is behouden. Zowel in het museum als op het schip kunnen kinderen als kleine Vikingen op ontdekkingsreis gaan. Het maritiem museum werd in 2014 verkozen tot het beste museum van Europa. Maar dat is niet het enige wat Mariahamn te bieden heeft. Er zijn talloze sfeervolle restaurants waar je kraakverse vis eet of in het zonnetje geniet van een glas lokale Ölvados, uitkijkend over het spiegelgladde water, dat nooit ver weg is.

Aland

Culinaire hoogstandjes

Het echte avontuur begint wanneer je op één van de veerboten stapt die de eilanden met elkaar verbinden. De meeste reizigers beginnen hun trip vanuit de havenstad Turku in Finland, op zo’n twee uur rijden vanuit Helsinki. Turku werd in 2011 samen met Tallinn (Estland) benoemd tot culturele hoofdstad van Europa. Het was vroeger de hoofdstad van Finland, wordt al bijna 800 jaar bewoond en is daarmee de oudste stad van het land. En dat zie je, want ondanks een verwoestende brand in 1827 vind je hier prachtige historische gebouwen, een gezellige overdekte markt, een 13e-eeuws kasteel en een statige kathedraal. En – niet onbelangrijk – je kunt er gezellig uitgaan. Culinaire hoogstandjes proef je bijvoorbeeld in het hippe restaurant Ludu en voor een lokaal biertje ga je naar Koulu, een oud schoolgebouw dat tegenwoordig een brouwerij en knusse bar huisvest.

Island in the sun

Vanaf Turku gaat de tocht verder per veer- of motorboot. Bijvoorbeeld naar Brändö, de verzamelnaam voor een lint eilanden in het noorden van de archipel. In de winter woont hier slechts een handjevol mensen, dat leeft van de visvangst. Maar in de zomer verdubbelt het aantal inwoners, want veel Finnen en Zweden hebben op deze idyllische eilanden een vakantiehuis. Slechts een paar dagen per jaar wordt de rust op een prettige manier verstoord. Op het minuscule eilandje Jurmo – ook bekend als ‘Island in the sun’ – vindt elke zomer een kleinschalig muziekfestival plaats. Die vrolijke bijnaam is overigens op heel Åland van toepassing, want de eilandengroep heeft de meeste zonuren van Finland. Dat is niet zo gek als je bedenkt dat de zon hier in de zomer rond drie uur ‘s morgens opkomt en pas om 11 uur ‘s avonds weer in zee zakt.

Aland

Lokale Jamie Oliver

Rustig kabbelend hop je per veerboot verder naar Lappo, Vårdö en Sund. Op Lappo hangt een serene rust en hier kun je heerlijk wandelen, fietsen of frisbee-golfen: een wat eigenaardige rage waarbij je in plaats van een golfbal een frisbee van hole naar hole werpt. Op Vårdö staat de noordelijkste vesting ter wereld: de eeuwenoude Vardøhus festning. Ook op het eiland Sund zijn overblijfselen te vinden van de rijke, Scandinavische geschiedenis. Het middeleeuwse kasteel Kastelholm is er een van. Maar het allerleukste van Sund is dat je er kunt eten in Smakbyn, het restaurant van de Finse Jamie Oliver. Hier tovert Michael Björklund, de beroemdste chef van Scandinavië, de mooiste gerechten op tafel. In het uiterste westen van de archipel ligt Eckerö, wederom een prachtig stukje Åland dat je al wandelend, fietsend of per kajak kunt bewonderen. Het doet denken aan een onbewoond eiland – totdat je op het voormalige post- en douanekantoor stuit: een enorm gebouw dat je eerder in St. Petersburg zou verwachten. Het is een vervreemdend overblijfsel van de Russische overheersing. Inmiddels heeft het de functie van kunstgalerie en lunchroom, inclusief romantische binnentuin.

Wereldnieuws

In 2010 was Åland heel even wereldnieuws. Lokale kroegeigenaar Christian Ekström stuitte tijdens het duiken op een gezonken galjoen met daarin een bijzondere schat: 164 flessen champagne en vier flessen bier, meer dan 170 jaar oud. Wonder boven wonder bleek de inhoud nog drinkbaar. De BBC, CNN en andere nieuwszenders doken er bovenop. Tijdens een veiling bracht de eerste fles bubbels maar liefst €32.000 op. De smaak van het bier is via DNA-bepaling achterhaald en wordt sinds kort onder de naam wrakbier opnieuw geproduceerd. Het is te proeven in Christian’s pub Stallhagen, waar op verzoek ook een fles van de tijdloze champagne is te zien. Nuchtere Christian heeft er geen cent aan overgehouden, maar vindt het wel een mooi verhaal om aan zijn gasten te vertellen. En dat is typisch Ålands.

Tekst: Ravianne van Vliet