Modekoningin Máxima: van de hoed en de rand

Ze hoeft hem maar op te zetten en iedereen weet: hier is de Koningin. Toch laat Máxima de koninklijke hoed steeds vaker achterwege. Is er nog wel toekomst voor de ‘vervanging van de kroon’?

Honderd jaar geleden was de hoed een onmisbare accessoire. Een beetje dame verliet het huis niet zonder. Wie snuffelt in de rijke beeldbank van het Nationaal Archief (aanrader!) komt prachtige foto’s tegen van een jonge Wilhelmina met grote (veren)hoeden. Zelfs tijdens fiets- en boottochten werd er een gedragen. Hoe anders is het nu! In de agenda van koningin Máxima staan jaarlijks meer dan 150 afspraken. Bij slechts één op de vijf duikt er een hoofddeksel op. 

Straatbeeld

De teloorgang van de koninklijke hoed begon voorzichtig en liep niet synchroon met de gewone dameshoed. Door de opkomst van de jongerenculturen en de auto, verdween het accessoire in de jaren vijftig en zestig meer en meer uit het straatbeeld. Koningin Juliana negeerde de trend en bleef de hare trouw dragen tot haar abdicatie in 1980. Pas toen ze koningin-af was, ging ze overdag zonder hoed op stap. 

Showstoppers

Toen Beatrix in april 1980 aan het roer van Nederland kwam te staan, had ze de landelijke trend kunnen volgen. Dat ze anders besloot, kan niemand zijn ontgaan. Door de jaren heen doken er meer dan duizend (!) verschillende hoeden op bij het staatshoofd. Van excentrieke showstoppers van felblauwe stro, tot bescheiden dopjes van sober zwarte vilt. Doordat steeds meer dames hun hoofddeksel juist achterwege lieten, groeide dat van Beatrix uit tot een statussymbool. De ‘vervanging van de kroon’, zo omschreef ze hem zelf. Zette ze er een op, dan wist iedereen: daar is de Koningin. 

Toeters en bellen

Máxima draagt op haar beurt ook hoeden, maar laat ze de laatste jaren wel wat vaker thuis vanwege de veranderende agenda van het Koninklijk Huis. Voorheen werden de meeste bezoeken officieel aangekondigd en dus omlijst met een burgemeester, commissaris, rode loper en publiek. Tegenwoordig wordt er vaak gekozen voor een onaangekondigd werkbezoek. Omdat het hier draait om de inhoud, blijven de meeste toeters en bellen achterwege. Zo ook de hoed. 

Draagt ze er wel één, dan blijkt uit alles dat de koningin wel raad weet met het accessoire. In de inloopkast van Paleis Huis ten Bosch zijn er meer dan 250 ondergebracht. Soms betreft het kleine, bescheiden dophoedjes, nog vaker een opvallende verentooi of chique relevé (hoed met opgeslagen rand aan de voorzijde). Eén van Máxima’s hoofddeksels is inmiddels al gedragen door de nieuwe generatie. Op Prinsjesdag 2022 droeg Amalia een zachtroze turban uit haar moeders kast. Bij alle andere gelegenheden verscheen de Prinses van Oranje echter blootshoofds ten tonele.

Speelruimte

De kans bestaat dus dat de koninklijke hoed in de toekomst nog minder speelruimte krijgt. Helemaal verdwijnen zal hij waarschijnlijk nooit, want het is het ideale instrument om jezelf te onderscheiden én op te vallen in de menigte. Voor een koningin (in opleiding) geen overbodige luxe.