Bullebak Matthijs van Nieuwkerk werd gedekt door de VARA-leiding

Matthijs van Nieuwkerk heeft zich jarenlang bij De Wereld Draait Door als een bullebak gedragen. De presentator zaaide angst onder medewerkers, hij krenkte ze, schold ze publiekelijk uit, foeterde en zorgde voor burn outs. De VARA-leiding was op de hoogte van het grensoverschrijdend gedrag van de presentator, maar kneep steeds een oogje dicht.

Dat blijkt uit een onthullende reconstructie in De Volkskrant die morgen verschijnt. De horrorverhalen hoe Van Nieuwkerk agressief uitviel naar redactieleden zijn legio. Ook de leidinggevenden van de talkshow, onder wie hoofdredacteur Dieuwke Wynia, durfden geen tegengas te geven. Van Nieuwkerk duldde geen tegenspraak anders schoot hij uit zijn slof.

Schrikbewind

De angstcultuur die hij zaaide met zijn schrikbewind zorgen voor een gespannen sfeer tijde medewerkers. De leden van de redactie danste naar zijn pijpen om nieuwe woede-uitbarstingen te voorkomen. In de reportage worden veelal anonieme verklaringen afgelegd, omdat veel mensen nog steeds in Hilversum werken en niet willen worden geraakt door de toorn van Van Nieuwkerk.

Ook Sabrine Abbing, die korte reportages maakte als ‘Jakhals’, werd geschoffeerd door Van Nieuwkerk. Ze werd door een ziedende Dieuwke Wynia beschuldigd van een ernstige blunder over de polonaise van Job Cohen tijdens het programma Koffietijd. Een vernietigende mail werd naar de complete redactie gestuurd, waardoor de medewerker publiekelijk werd vernederd.

Grensoverschrijdend

Abbring reageert schriftelijk naar De Volkskrant. Ze bevestigt het verhaal. Ze ervaart het gedrag van de DWDD-leiding van destijds als grensoverschrijdend. ,,Ik heb bij DWDD geleerd hoe een redactie niet moet worden geleid.”

De Volkskrant heeft Van Nieuwkerk de gelegenheid gegeven om te reageren. Die wijst op het succes van de talkshow en dat de redactie van DWDD ook de ‘wieg’ was voor veel tv-carrieres. Dat wordt overigens ook onderschreven door ex-redactieleden. Van Nieuwkerk zegt dat hij ‘enorme spijt’ heeft van zijn gedrag.

Ook zijn hoofdredacteur van destijds Dieuwke Wynia, die acht jaar de redactie leidde, was een verlengstuk van Van Nieuwkerk en toont berouw. De cultuur van wantrouwen en angst nam alleen maar toe. Tientallen medewerkers vertrokken. Ze voelden een constante dreiging door de leidinggevenden.

Alarm geslagen

In 2010 werd alarm geslagen door een seniore redacteur, Wim van Klaveren. Zijn signaal aan de VARA-leiding was overduidelijk: redacteuren werden het slachtoffer van de grillen van Van Nieuwkerk en Wynia. Er werd een schrikbewind gevoerd. Echter de verantwoordelijke man bij de VARA, Frans Klein, zei destijds dat hij trots was op die mentaliteit. ‘Dit programma is topsport op het scherpst van de snede’, zou hij gezegd hebben. Er werd geen onderzoek ingesteld.

Klein beweert dat er later wel degelijk is ingegrepen. Echter, pas na vier of vijf seizoenen… De redactie van DWDD werd vergroot en er werd iemand van personeelszaken dichter op het programma gezet. In de reportage wordt vastgesteld dat er een cultuur van ‘wegkijken’ was ontstaan om het paradepaardje van de VARA te laten voortbestaan.

Wat nu?

Het onderzoek naar het gedrag van Matthijs van Nieuwkerk kan schadelijk zijn voor de rest van zijn tv-carrière. Na zijn vertrek presenteerde hij een zeer succesvol muziekprogramma (Matthijs Draait Door) en hij ging op pad met Rob Kemps naar Parijs op zoek naar de Franse chansons. De vraag is of deze reportage in De Volkskrant, waaraan maandenlang is gewerkt, aanleiding wordt voor een ingreep door de VARA.