Binnenhof trilt op zijn grondvesten na serie blunders en excuses

Politiek Den Haag houdt de adem in na de brief die de ex-verkenners Jorritsma en Ollongren maandagmiddag naar de Tweede Kamer stuurden. De twee werden vorige week gekielhaald omdat ze de mededeling op papier hadden gezet dat er voor het populaire CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt mogelijk een ‘functie elders’ zou kunnen worden gezocht.

In de brief nemen Jorritsma en Ollongren alle schuld op zich en bieden hun excuses aan voor de fouten die ze maakten. ,,Dit is al met al zeer ongepast’, aldus het opgestapte duo in de twee A4-tjes die ze naar de Tweede Kamer stuurden.

Fotograaf

De Omzigt-notitie lekte vorige week uit dankzij een oplettende fotograaf die minister Ollongren op het Binnenhof fotografeerde nadat ze had gehoord dat ze positief was getest op corona. De minister van Binnenlandse Zaken vertrok halsoverkop. In de haast schermde ze haar vergaderstukken niet af en ontstond er vervolgens een rel van jewelste.

Binnenhof-watchers zijn bovendien verbaasd over een andere opmerking van de twee ex-verkenners. Ze stellen namelijk dat de notitie over Omtzigt niet is gebaseerd op mediaberichten of is opgeschreven op basis van de gesprekken in talkshows. Dat werd afgelopen vrijdag nog beweerd door de nieuwe twee verkenners Koolmees (D66) en Van Ark (VVD). Dat bleek dus niet de waarheid te zijn.

Bom onder kabinetsformatie

Ollongren-gate legt een bom onder de huidige kabinetsformatie. Want ook de brief van Jorritsma en Ollongren betekent geen doorbraak in de ontstane vertrouwenscrisis. Hoewel ze nogmaals met klem ontkennen dat een lijsttrekker in hun gesprekken met de verkenners de positie van Omtzigt ter sprake heeft gebracht, wordt dat mysterie echter niet opgelost.

Een groot deel van de Tweede Kamer vindt de gang van zaken totaal ongeloofwaardig en eist opnieuw opheldering.

,,Dit nieuwe briefje is volstrekt onvoldoende. De belangrijke vraag waarom er over een individueel Kamerlid wordt gesproken tijdens de verkenning blijft onbeantwoord. En wie heeft ‘functie elders’ aangedragen?”, aldus Lillian Marijnissen in een reactie.

Ook Sigrid Kaag (D66) liet van zich horen. Ze vindt het ‘onbestaanbaar’ als de verkenners in gesprekken over de vorming van een kabinet de positie van een Kamerlid ter sprake brengen. ,,Goed dat de oud-verkenners ondubbelzinnig verantwoordelijkheid nemen voor wat er gebeurd. De erkenning dat er fouten zijn gemaakt, past bij de open politieke cultuur die ik voorsta.”

Vertoning

Het zal aanstaande woensdag (als Ollongren voldoende is hersteld van corona) een vertoning worden. Want nieuwe leden van de Tweede Kamer worden geïnstalleerd. Onder hen ook partijleiders en leden van het demissionaire kabinet, onder wie CDA’er Hoekstra, Kaag (D66) en Rutte (VVD).

De partijen in de Tweede Kamer eisen volledige opheldering. De vraag staat open of het CDA nog bereid is om na de te verwachten clash aan te schuiven bij de vorming van een coalitie met VVD en D66.

Haken de christendemocraten af dan is VVD’er Rutte als winnaar van de verkiezingen noodgedwongen verder te praten met minimaal twee linkse partijen. Dat is voor de VVD-achterban een nachtmerrie-scenario. Van minister-president Rutte is bekend dat hij een samenwerking met bijvoorbeeld de SP of de PvdA niet wil uitsluiten, maar een volledig links blok zou voor de liberaal te veel van ‘goede’ zijn.

Rutte krijgt bovendien voor de voeten geworpen dat hij zijn belofte van ’transparantie’ niet gestand doet. Een van de lessen die Rutte trok na het Toeslagenschandaal was dat er meer openheid moest komen van kabinetswege. Vorige week donderdagavond, voor de Nieuwsuur-camera, beweerde de VVD’er bij hoog en bij laag dat de verkenners geen verantwoording zouden kunnen afleggen. Het tegendeel blijkt dus het geval.