Vrouwen ondervertegenwoordigd op de buis, maar… ZIJ vochten zich naar tv-top

Voor oudere lezers zijn hun namen een begrip: Willem Duys, Koos Postuma, Rudi Carrell, Aad van den Heuvel… Natuurlijk waren er ook succesvolle tv-vrouwen, denk aan de legendarische Mies Bouwman, maar belangrijke presentatieklussen bleven veelal voorbehouden aan mannen (wel waren vrouwen vaak omroepster). Tijden veranderden. Steeds meer tv-personality’s zijn vrouw en toch is er nog veel winst te behalen. 

Onderzoek van het Commissariaat voor de Media toonde eerder aan dat mannen nog altijd domineren in non-fictie televisieprogramma’s. Slechts 39 procent is vrouw. Het aandeel vrouwelijke hoofd-presentatoren lag met 36,6 procent nog lager. Ook zijn vrouwen (36 procent) minder zichtbaar in talkshows en in sportprogramma’s zijn ze met 13,2 procent zwaar ondervertegenwoordigd (in 2019 was het met 3,8 procent ronduit belabberd). Dat het aantal vrouwen in ‘beeldbepalende functies’
bij de televisie al decennialang lager is dan het aantal mannen, doet vermoeden dat zij extra hard moeten werken voor hun doorbraak. 

Tv-heldinnen

De vrouwen in onderstaande tv-genres hebben hun talent, doorzettingsvermogen en vakmanschap inmiddels bewezen. Deze tv-heldinnen hebben hun hoofdrol in de tv-wereld zelf verdiend!

Linda

Staat al jaren in de spotlights… In de jaren zeventig en tachtig waren quizmasters voornamelijk mannen. Denk aan de Willem Ruis Show, Ted (toi toi toi) de Braak en Ron Brandsteders Showbizzquiz en Honeymoonquiz. Maar Linda de Mol, aanvankelijk assistente van Brandsteder, veranderde het speelveld. Ze maakte naam in Duitsland, waar ze met het populaire Traumhochzeit in de voetsporen trad van de Alkmaarse ‘Der Rudi’, die daar met zijn Rudi Carrell Show een ware superster was. Ze groeide uit tot de succesvolste spelleidster van ons land. Nog altijd heeft Linda succes met programma’s als Ik hou van Holland en natuurlijk Miljoenenjacht.

Hélène

Scoort in ‘mannenbolwerk’… „Vroeger lazen ze de Libelle en gingen ze zitten breien”, schamperde Johan Derksen drie jaar geleden nog over vrouwelijke NOS-analisten tijdens het EK-voetbal. Maar sportjournalistiek wordt steeds minder het exclusieve werkdomein van mannen. Ondanks dat de redactie van NOS Sport door veel vrouwen als seksistisch werd ervaren,  is het monopolie op de sportverslaggeving van mannen als Mart Smeets, Jack van Gelder en Tom Egbers voorgoed
voorbij. Hélène Hendriks, Noa Vahle, Dionne de Graaff, Leonne Stentler en Eline de Zeeuw luidden een nieuw tijdperk in!

Jinek

Is de ultieme talkshowkoningin… Willem Duys bracht met zijn ‘Voor de vuist weg’ in 1963 het eerste praatprogramma op de Nederlandse buis. Liefst zestien jaar lang wist Duys een miljoenenpubliek te trekken. Van veel recentere datum is De Wereld Draait Door van Matthijs van Nieuwkerk. Maar een mannenbolwerk is de talkshow sinds de jaren 70 dankzij Sonja Barend al lang niet meer. Vandaag de dag is Eva Jinek (gestart in 2011 met Eva Jinek op Zondag) de onbetwiste talkshowkoningin. Na Jinek op RTL4 is ze nu terug bij de publieke omroep met talkshow Eva.

Dionne

Maakt kunst sexy!  Pierre Janssen maakte tot begin jaren 70 een goed bekeken kunstprogramma. Ruim tien jaar later was het Cees van Drongelen die met Tussen Kunst en Kitsch hoge ogen gooide. Ook presenteerde Cees het programma Kunst te kijk. Je zou haast denken dat Kunst (met de grote K) het domein is voor mannen, maar niets is minder waar. Vandaag de dag scoort Dionne Stax met Van Onschatbare Waarde. In tegenstelling tot Janssen en Van Drongelen is ze zelf geen kunstexpert, maar dat is één (van de zes!) van de taxateurs in haar programma, Bianca Frölich, wel.

Iris de Graaf

Bij NOS Journaal… De krant was een meneer en de nieuwslezer een man. Ze kwamen in alle soorten en maten, van Fred Emmer tot Philip Freriks. Opmerkelijk, want de Nederlandse Eugènie Herlaar was zestig jaar geleden onze eerste vrouwelijke nieuwslezeres (na twee jaar moest ze ontslag nemen, omdat ze trouwde en dat betekende in die tijd einde dienstverband). Mannen namen het over. Maar ‘de vrouw’ is helemaal terug! Iris de Graaf is het nieuwe gezicht van het NOS Journaal, maar ze is niet de eerste, noch de enige. Denk aan voorgangers en collega’s als Marlou Petter, Noraly Beyer, Annechien Steenhuizen en Afke Boven. Ook zijn er veel vrouwelijke correspondenten: Charlotte Waaijers (Duitsland), Fleur Launspach (Verenigd Koninkrijk), Kysia Hekster (Brussel), Daisy Mohr (Midden-Oosten) en Nasrah Habiballah (Israël).

Merel Ek

Kenner van Politiek Den Haag… Wie geïnteresseerd is in de vaderlandse politiek keek naar Den Haag Vandaag om te worden bijgepraat door Koos Postema, Ferry Mingelen of Ron Fresen. De parlementaire televisiejournalistiek leek een mannenbolwerk, maar ook hier laten vrouwen zich vaker gelden. Wat te denken van Wouke van Scherrenburg, Dominique van der Heyde en Merel Ek? Die laatste startte in 2022 als politiek verslaggever bij Hart van Nederland en Merel is tevens een graag geziene ‘bargast’ in Vandaag Inside. Ze heeft kennis van zaken en kan tegen een (plaag)stootje.

Waar blijft het nieuwe talent?

Getalenteerd of niet, ook onze vrouwelijke tv-gezichten worden er niet jonger op. Linda de Mol is dit jaar 60 geworden; Dionne de Graaff 55; Eva Jinek 46; Hélène Hendriks 44 jaar en Dionne Stax alweer 39. Nieuwe aanwas blijft uit. Van de nieuwe garde zijn Noa Vahle (24); Merel Ek (30), Hila Noorzai (32) en Goedemorgen Nederland-gezicht Welmoed Sijtsma (34) de bekendste. Tv-columnist Tina Nijkamp, ooit tv-bons bij SBS6, vraagt zich af waar het nieuwe talent blijft. „Bestaat er überhaupt nog een presentator of presentatrice op televisie die niet 40-plus is? Zelfs veel sterren met AOW, zoals 70-plussers André van Duin, Philip en Maarten, Ilja Gort en Johan Derksen zijn volop aan het werk. Ik vermoed dat in geen enkel land zoveel oudere presentatoren zo’n dominante rol hebben als hier.”

Oudere vrouwen

Dat Tina allemaal namen van mannen noemt, is geen toeval. Uit het onderzoek van het Commissariaat voor de Media blijkt dat het aandeel vrouwelijke presentatoren, verslaggevers en deskundigen op tv sterk afneemt zodra ze de vijftig zijn gepasseerd. Ook hier is dus nog een wereld te winnen.