Vier basisscholen weigeren wettelijk verplichte doorstroomtoets

ALKMAAR (ANP) – Drie basisscholen in Haarlem en een school in Bergen (Noord-Holland) nemen de doorstroomtoets voor leerlingen in groep 8 niet meer standaard af. Ze leggen de toets volgende week alleen aan kinderen voor als ouders hebben aangegeven dat te willen. Daarmee overtreden de scholen bewust de regels. Volgens de scholen deugen de toetsen niet en is het “onaanvaardbaar” om op basis van de uitkomsten schooladviezen aan te passen.

“We willen af van de idiotie van een verplichte toets die leerlingen onderling vergelijkt”, stelt bestuurder Marten Elkerbout van Stichting Spaarnesant, waar de Haarlemse scholen onder vallen. “Je wilt weten hoe het met de ontwikkeling van kinderen gaat, dat vertellen deze toetsen niet.”

De onderwijsinspectie is op de hoogte en maant de scholen in een brief de toets wel af te nemen. “Juridisch is het vrij simpel: de doorstroomtoets in groep 8 is verplicht, daar valt geen speld tussen te krijgen”, reageert een woordvoerder. “We begrijpen dat er inhoudelijke bezwaren zijn. Dat kan, maar wij moeten de wet handhaven.” Als de scholen niet meewerken, stelt de inspectie een onderzoek in en kunnen maatregelen volgen.

‘Hele bedrijven’

De huidige doorstroomtoets bestaat sinds vorig jaar. Op basis van taal- en rekenopdrachten wordt ermee bepaald welk type vervolgonderwijs een leerling aankan. Is dat hoger dan de leerkracht adviseert, dan moet het advies in principe worden bijgesteld.

Hoewel het idee is om kansengelijkheid te bevorderen, ziet Elkerbout het tegenovergestelde gebeuren. “Deze toets meet vooral de vaardigheid om een toets te maken. Kinderen die oefenen scoren hoger, daar bestaan hele bedrijven van.”

‘Subartikel’

Verschillende aanbieders stellen de toetsen op, met uiteenlopende resultaten. Mede daarom is er veel kritiek, maar scholen gingen nog niet eerder zo ver als nu. “Soms moet je je morele kompas volgen”, zegt Elkerbout. Hij en zijn medestanders van de beweging Leve het Onderwijs zien de toets als symptoom van “veel te vroege selectie” en doorgeschoten prestatiedruk.

Elkerbout zegt dat de scholen geen gehoor geven aan de oproep van de inspectie. Hij hoopt dat de politiek met veranderingen komt, maar houdt ook rekening met een rechtszaak. “Dan ben ik benieuwd hoe de rechter het gaat afwegen. De doorstroomtoets is maar een subartikel in de wet. Bovenaan staat de opdracht aan het onderwijs om kinderen een doorlopende en brede ontwikkeling te laten doormaken, en te zorgen voor een veilig pedagogisch klimaat. Kinderen met elkaar in competitie brengen staat daar haaks op.”

ANP