Rechter: Staat moet stikstofdoel 2030 halen

DEN HAAG (ANP) – De Staat moet voor 31 december 2030 zorgen dat op de helft van de stikstofgevoelige natuur niet meer stikstof neerkomt dan die natuur aankan, zoals in de wet is vastgelegd. Dat heeft de rechter woensdagochtend gezegd in de rechtbank in Den Haag. De rechter wil ook dat de Staat prioriteit geeft aan de meest kwetsbare natuur. De rechter verbindt aan dit bevel een dwangsom van 10 miljoen euro. Greenpeace had de zaak tegen de Staat aangespannen en krijgt op veel punten gelijk.

Voor de rechtbank is helder dat de overheid al jaren te weinig doet om de achteruitgang van natuurgebieden te stoppen. Op beschermde Natura 2000-gebieden komt meer stikstof terecht dan de natuur aankan en dat is in strijd met Nederlandse en Europese wetgeving. De rechtbankvoorzitter noemde de wettelijke doelen “de absolute ondergrens”. Van het doel voor dit jaar staat al vast dat het niet meer haalbaar is. Voor het doel van 2030 is dat volgens de rechtbank ook waarschijnlijk.

In het vonnis wijzen de rechters erop dat het vorige kabinet allerlei plannen had gemaakt om de verslechtering van de natuur te stoppen. Het huidige kabinet heeft echter een streep gezet door veel plannen, waaronder het Nationaal Programma Landelijk Gebied en het transitiefonds van ruim 24 miljard euro. De rechtbank ziet daarin een duidelijke “stap terug”.

Dwangsom

De rechtbank stelt vast dat “stevige, onvermijdelijke reducties” noodzakelijk zijn en draagt de overheid op direct te beginnen. De Staat kan wel in beroep gaan, maar moet in de tussentijd al maatregelen nemen. Daarbij moeten de meest kwetsbare gebieden, die te hoge concentraties ammoniak en stikstofoxiden te verduren hebben, de hoogste prioriteit krijgen.

Een dwangsom opleggen aan de Staat gebeurt niet vaak. Toch vindt de rechter het in dit geval nodig, omdat de Staat beleid heeft geschrapt en er geen duidelijk plan ligt om de doelen alsnog te halen. Greenpeace had 100.000 euro per dag geëist.

De voorzitter van de rechtbank begon de uitspraak met een korte uitleg over de schadelijke invloed van stikstofverbindingen. Hij stond erbij stil dat landbouw en veehouderij veruit de grootste bronnen van uitstoot zijn. In het vonnis erkent de rechtbank dat het “niet aan de rechter is om politieke keuzes voor te schrijven”. Het is echter wel de taak van de rechter om te beoordelen of regering en parlement “binnen de grenzen van het recht zijn gebleven”. Dat is dus niet het geval.

ANP