‘Mijn muzes zijn vrouwen op wie ik verliefd zou kúnnen worden’

Evert Thielen, de Venlose schilder die wereld­wijd indruk maakt met zijn flamboyante veelluiken, is een meester in het vastleggen van prachtige details. Zijn nieuwste expositie geeft ons een unieke inkijk in een leven dat volledig gewijd is aan kunst. Maar wie is deze markante man die schildert over thema’s als verlangen en zijn muzes zelfs in de wasserette spot.

Wanneer we het over schilderkunst hebben, is Rembrandt de onbetwiste meester. Maar wat als je in één adem met deze grootheid genoemd wordt? Voor Evert Thielen is dat zowel een eer als een uitdaging. „Voor veel Nederlanders is Rembrandt de grootste schilder aller tijden, dus dat is een compliment van formaat”, zegt hij. Maar er is ook een groot verschil tussen beide kunstenaars: „Rembrandt schilderde de maatschappij van zijn tijd, terwijl ik me richt op de moderne wereld. Ook onze techniek verschilt.”

Topsport

Thielen beschouwt zijn vak als topsport. „Mijn schilderijen vergen enorm veel tijd en precisie. Zelfs na al die jaren blijft het een uitdaging om alles precies goed te krijgen. Je mag nergens haasten of verslappen; alles moet spannend blijven. Het is monnikenwerk dat jarenlange toewijding vereist, maar dat moet niet opvallen. Je moet vooral niet de indruk krijgen dat ik er enorme moeite mee heb gehad. Als je voor mijn schilderij staat, moet je denken: ‘Oh ja, zo is het.’” Een andere uitdaging is eenzaamheid van het proces: „Mijn vrouw, Gunilla, kan wel tweeduizend keer zeggen dat het mooi is, maar uiteindelijk sta je toch weer alleen met je schilderij. Pas als het af is, kun je echt zeggen: ‘Nu is het klaar.’ Dat is een geweldig moment.”

Expositie

Museum van Bommel van Dam in Venlo pakt momenteel uit met een jubileumtentoonstelling van de kunstenaar, ‘Evert Thielen – De Luiken Open’. Terwijl Thielen kort voor de opening zijn tentoonstelling inspecteert, kijkt hij tevreden rond. De muren zijn bedekt met bijna tachtig kunstwerken, elk prachtig uitgelicht; een indrukwekkend overzicht van 55 jaar werk. De echte showstoppers? Vijf kolossale veelluiken. „Aan deze vijf stukken heb ik in totaal bijna 21 jaar gewerkt. Elk veelluik vertelt zijn eigen verhaal. Het zijn aparte beelden die samen een groter geheel vormen.” Loop vooral niet te snel voorbij, want: „Mijn schilderijen zijn als een meditatie. Je moet er even bij stilstaan”, zegt Thielen, „Ze hebben vaak een dubbele bodem, maar blijven toegankelijk door hun realisme. Mensen zien eerst gewoon een mooi beeld. Maar kijk je iets verder, dan ontdek je die diepte.”

Gentleman

Evert Thielen wordt niet alleen vaak in één adem met Rembrandt genoemd; hij lijkt ook zo uit een zeventiende-eeuws schilderij te zijn gestapt. Geen met verf bespatte kunstenaarskledij voor Thielen; hij schildert met zijn haar in een perfecte scheiding en gekleed in onberispelijke pakken. Thielen vertelt over een van zijn veelluiken, getiteld ‘Het Verlangen’. „Voor je zie je een vrouw in avondlicht onder een sterrenhemel; het is een beeld van heftig verlangen. Open je het verder, dan zie je een man
die vastgebonden zit aan een kruis boven een stad. Links van hem een vrouw die zich afwendt op een bed. Dit beeld gaat om onvervuld verlangen.” Maar waar haalt deze keurig geklede gezinsman romantiek en ja, dramatiek, in zijn werk vandaan? „Het zijn eigenlijk heel gewone dingen die we allemaal meemaken, zoals moeilijke situaties. Ik zet alles wat ik zie en voel om in beelden; problemen en gevoelens die iedereen herkent. Ik zeg altijd: niks menselijks is mij vreemd. Die herkenbaarheid is ook wat zoveel mensen aantrekt in mijn werk.” DenD stelde de kunstenaar nóg een aantal vragen…

Is uw vrouw de ultieme muze, of houdt ze liever afstand van uw penseel?

„Ik heb haar een paar keer geschilderd, maar ze poseert niet graag. Ze vindt het confronterend om zichzelf zo te zien. Ik werk het liefst met modellen. Mijn dochters heb ik ook wel als model gebruikt, maar ik geef toch de voorkeur aan mensen van buitenaf.”

Hoe komt u aan de modellen voor uw schilderijen?

„Als ik iemand op straat zag die ik wilde schilderen, ging ik gewoon op die persoon af—op straat, in de wasserette, waar dan ook. Dan zei ik: ‘Ik wil jou schilderen. Als je dat leuk vindt, bel me dan, en neem gerust iemand mee die je vertrouwt.’ Ik heb weleens gezegd: mijn muzes zijn vrouwen op wie ik verliefd zou kúnnen worden, maar geen werk van maak.”

Heeft u ooit de neiging gehad om er de brui aan te geven?

„Nee, als je stopt, blijft alles hangen en komt het nooit af. Dat maakt vakanties lastig; ik blijf vaak gewoon doorwerken, wat niet altijd goed is. Het gekke is dat ik helemaal opga in het schilderen. Als ik om tien uur
’s morgens begin, merk ik niet eens hoe de tijd vliegt tot het al zes uur ’s avonds is.”

Hoe zou uw leven eruitzien zonder uw vrouw en gezin?

„Mijn vrouw houdt me echt in het gareel. Zonder haar zou de structuur uit mijn leven verdwijnen. Dan zou ik op alle mogelijke tijden gaan werken en zou alles uit de hand lopen. Ze is supergedisciplineerd en houdt alles goed in de gaten. Dankzij haar kan ik mijn werk goed blijven doen.”

Waar komen uw inspiratie en talent vandaan?

„Ik heb van jongs af aan getekend en geschilderd. Exposities zijn een groot deel van mijn leven. Het is leuk om een overzichts­tentoonstelling zoals deze te zien. Dan vallen de rode draden  ineens op die je eerder niet zag. Het voelt bijna als een spiegel die je laat zien wie je bent.”

Gaat een van uw dochters het penseel van u overnemen?

„Nee, ze hebben allemaal hun eigen weg gekozen. De oudste studeert kunstgeschiedenis. De tweede heeft rechten gestudeerd en een design-opleiding in Engeland gevolgd. De derde doet nu bedrijfskunde, na een studie optiek, en de jongste overweegt een studie kunstgeschiedenis. Maar ze schilderen of tekenen geen van allen. Een veelluik van acht jaar trekt ze ook niet aan. Ze hebben het van dichtbij gezien en dachten vast: ‘Veel te stressvol!’”

• Denkt u al aan uw pensioen?

„Nee, ik schilder tot ik omval achter mijn ezel. Elk schilderij roept nieuwe ideeën op. Ja, op een dag wacht je misschien wel de rollator. Maar ik heb de stille hoop dat ik dan nog steeds kleinere werken kan maken, zoals tekeningen of etsen. Zolang ik maar kan blijven schilderen.”