De traditie van de kerstboom

Sinterklaas heeft vaak de voeten nog niet gelicht of Nederland haalt massaal een kerstboom in huis. Dat is hoe het al heel lang gaat. Maar: hoe is deze traditie eigenlijk ontstaan?  

Al lang geleden werd aan het einde van het jaar door de Germanen zogeheten ‘joelfeesten’ gehouden. Deze werden gevierd nadat de langste winternacht was verstreken.  

Door de jaren heen is dit fenomeen verdwenen. Het enige dat er nog aan doet denken, is de Scandinavische naam voor kerst: ‘jul’. Tijdens deze joelfeesten werden ook bomen in huis neergezet en buiten werden vreugdevuren gestookt. 

Niet alleen bij de Germanen werden dergelijke ceremonies gehouden aan het einde van het jaar. Bij de Romeinen en de Germanen stonden de takken van groene bomen symbool goddelijkheid en vruchtbaarheid.  

Zo werd de god Saturnus door de Romeinen geëerd op 21 december. En de Perzen herdachten de geboorte van hun god Mithra op 25 december. Hoe wij nu kerst vieren, is een mengelmoes van al deze vieringen zou de basis hebben gelegd voor onze huidige viering van de feestdagen. 

Appels 

Hoe de kerstbomen uiteindelijk zijn versierd met kerstballen, zou een religieuze verwijzing zijn: in de bomen die binnen werden gezet, werden aanvankelijk appeltjes gehangen. Dit als verwijzing naar het Bijbelse verhaal van Adam en Eva in de Hof van Eden.  

Inmiddels zijn de appels vervangen door de kerstballen zoals we ze nu kennen. De lichtjes in de bomen zou te herleiden zijn naar de tijd van Maarten Luther die rond 1530 zijn boom voor het eerst zou hebben versierd met kaarsjes. 

Kerstboomweetjes: 

• Vroeger was het gebruikelijk om de kerstboom pas op kerstavond (24 december) te versieren om er dan ’s avonds de kerstcadeaus bij open te maken. 
• Anders dan in het bekende kerstliedje Oh Denneboom is een kerstboom meestal geen dennenboom maar wel een spar. 
• Volgens de traditie moet de kerstboom officieel tot na Driekoningen (6 januari) blijven staan. Eerder aftuigen van de kerstboom zou ongeluk brengen. 
• Een volle neus zodra de boom de woonkamer is binnengehaald? Dan zou het kunnen zijn dat je allergisch bent voor het hars in de naaldboom. 

Tips voor het goedhouden van de kerstboom: 

1. 

Mijd bruine naalden 
Bij de aanschaf van een kerstboom is het belangrijk dat de boom geen bruine naalden heeft. Controleer de boom op ‘stevigheid’ door je handen door de takken te halen. Als de naalden meebuigen en niet meteen loslaten is het een gezonde boom. 2. 

2. 

Acclimatiseren 

Laat de boom bij voorkeur even acclimatiseren voordat je hem neerzet. Dat kun je doen door hem eerst in de schuur of garage neer te zetten waar hij vrij van wind of vrieskou staat. Als hij daar een of meerdere dagen heeft ‘gerust’ kan de boom de woonkamer in. Geef ‘m ruim water en houd dat zo! 

3. 

Kachel of open haard  

Het staat zo gezellig; een kerstboom naast de kachel of open haard, maar het is funest voor zijn behoud. De boom droogt dan onnodig snel uit. Als de lucht in jouw huis te droog is, kun je een luchtbevochtiger neerzetten.